Er zijn een aantal diensten die ondersteunend kunnen werken voor deze doelgroep. We sommen hier de voornaamste op:
Hieronder vind je een overzicht van gespecialiseerde hulpverlening voor vrouwen (en partners) met afhankelijkheidsproblemen tijdens en na de zwangerschap. Bekijk welk aanbod er is in jouw provincie. Vele organisaties zijn ook werkzaam buiten hun eigen provincie. Het residentiële aanbod is altijd breder dan de regio waarin het gelegen is.
Legende:
ο: aanbod voor ouders en kinderen van ouders met afhankelijkheidsproblemen (KOAP) – Φ: aanbod voor zwangere vrouwen met afhankelijkheidsproblemen
ο Φ OP + (of Ontwenningsprogramma voor druggebruikende ouders en hun kinderen, Adic) is het ontwenningsprogramma voor druggebruikende vaders of moeders en hun kinderen (0 tot 6 jaar) van ADIC vzw. Ook zwangere vrouwen kunnen er terecht. Het doel van een opname in het OP+ is om op korte termijn zicht te krijgen op de probleemsituatie waarin het gezin verkeert. Het programma omvat ontwenning, screening en observatie. Daarnaast wordt er gewerkt aan de motivatie van de druggebruikende ouder en aan de ouder-kindrelatie. Op het einde van het programma wordt er een behandeladvies geformuleerd, rekening houdend met de noden van het gezin.
ο Φ GoiA (of Gezinnen onder invloed Antwerpen, Free Clinic vzw) richt op gezinnen met ouders met een drugprobleem. Via intensief casemanagement brengen we de zorgbehoeften van ouder én kind in kaart. Vervolgens zoeken we samen met de ouders naar het best aansluitende hulpverleningsaanbod en stemmen we het aanbod van de verschillende betrokken diensten op elkaar af. Iedereen (uit Vlaanderen) kan bij GoiA terecht voor advies en consult i.v.m. zorgtrajecten. Daarnaast biedt GoiA vorming op maat voor intermediairen rond het thema ouderschap en middelengebruik.
ο PROject (Free Clinic vzw) fungeert als een doelgroepspecifieke antenne van MSOC Antwerpen. PROject is m.a.w. een ambulant en genderresponsief zorgprogramma binnen de drughulpverlening dat vrouwen met een min of meer gestabiliseerd verslavingsprobleem persoons- en veranderingsgerichte zorg aanbiedt in een kleinschalige en kindvriendelijke omgeving. Doel is om de gezondheid en het welzijn van vrouwen die beschadigd zijn door of via middelengebruik – en hun kinderen – ten goede te veranderen en samen met hen toe te werken naar her-integratie & re-socialisatie.
ο Φ Moeder-Baby consult (VAGGA) biedt onder andere aan: ouder-kindbehandeling, speltherapie, ouderbegeleiding, gezinstherapie, medicamenteuze behandeling, psycho-educatie en opvoedingsondersteuning (als onderdeel van een breder behandelplan). Een moeder-baby consult betreft een specifieke samenwerking tussen een volwassenen- en kinderteam van CGG VAGGA waarbij gelijklopend aan de individuele hulpvraag van de ouder èn aan de ouder-kindrelatie gewerkt kan worden.
ο Vanuit crosslink (PANGG 0-18) kunnen allerlei initiatieven in de provincie Antwerpen die werken rond het thema KOPP en KOAP ondersteund en gefaciliteerd worden. De term KOPP en KOAP staan respectievelijk voor kinderen van ouders met psychische problemen of afhankelijkheidsproblemen. Crosslink ondersteunt de provinciale werkgroep KOPP/KOAP en denkt hier samen na over de beschikbare hulpverlening, goede methodieken, handvatten en materialen. Daarnaast is er, voor hulpverleners in heel Vlaanderen, ook een ‘Digitaal platform KOPP/KOAP PANGG0-18’ waar alle nuttige informatie rond het thema KOPP/KOAP samengebracht is. Je vindt er allerlei documenten terug over het thema zoals de visietekst, literatuurlijsten voor hulpverleners en voor kinderen en jongeren, brochures, flyers,…
ο Φ MaPa (voor druggebruikende ouders en hun kinderen, MSOC Vlaams-Brabantkijkt samen met de cliënt naar de impact van het druggebruik op zijn/haar ouderschap. Er wordt gezocht hoe de veiligheid en het welzijn van het kind (opnieuw) een primaire plaats kan hebben in het leven van de cliënt. Uitgangspunt is dat druggebruik ouderschap bemoeilijkt, maar niet noodzakelijk in de weg staat. Een professioneel én sociaal ondersteunend netwerk uitbouwen met (aanstaande)ouders, intensieve prenatale zorg bieden en netwerking opdat de (ex-) druggebruikende ouders ook effectief meer als “ouder” benaderd worden.
ο Φ Pondo (Perinataal ondersteuningsnetwerk voor druggebruikende ouders, aanmelding via MaPa) is een ondersteunend preventief intersectoraal netwerk dat samen met zwangere druggebruikende ouders op zoek gaat naar verantwoord ouderschap. De genetische kwetsbaarheid van deze kinderen kan niet worden voorkomen, maar er kan invloed worden uitgeoefend op de mate waarin deze kwetsbaarheid ook effectief zijn gevolgen heeft.
ο Φ Parel (perinataal aanbod regio Leuven) biedt psychosociale ondersteuning aan kwetsbare vrouwen en gezinnen die voor, tijdens of na de zwangerschap extra ondersteuning nodig hebben. Een Parelcoach volgt de vrouw tijdens en na de zwangerschap op en geeft haar individuele informatie over haar zwangerschap, bevalling en de eerste weken na de bevalling. Er wordt samen met de zorgvrager naar aangepaste hulp en oplossingen gezocht. Parel brengt haar met de juiste mensen in contact helpt haar bij het invullen van papieren, de aanvraag van kraamgeld, ziekenfonds,… Indien nodig helpt Parel om kleding en benodigdheden voor de baby te voorzien.
ο Ouderschapsproject (Katarsis vzw) is een revalidatieprogramma in Genk voor mannen en vrou wen tussen 16 en 45 jaar met problemen rond drugs, alcohol of medicatie. Drugsafhankelijke ouders worden tijdens hun behandeling geconfronteerd met hun ouderschapsverplichtingen, vaak beladen met schuldgevoelens en een gebrek aan opvoedingsvaardigheden. Binnen het Ouderschapsproject van Katarsis wordt op deze noden in gegaan en worden ouders ondersteunt in hun natuurlijke behoefte om hun ouderschap op te nemen.
ο Φ Zorggroep Zin is een ambulant centrum geestelijke gezondheidszorg waar zwangere vrouwen met middelengebruik regelmatig begeleid worden. Indien de situatie verontrustend is, wordt er aanklampend gewerkt. Vaak wordt er een cliëntenoverleg georganiseerd met o.a. betrokken zorgverleners en diensten. Binnen de preventiedienst worden er vormingen geven rond zwangerschap en middelengebruik.
ο Φ PRAGT (Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject) is een gratis aanbod vanuit de welzijnsregio en Noorderhart voor aanstaande ouders die nood hebben aan extra ondersteuning tijdens de zwangerschap. Dit omdat ze onzeker zijn, het wat moeilijk hebben of met vragen worstelen. Deze begeleiding gebeurt steeds in onderlinge overeenkomst met de ouder(s), waarbij er samen met hen gezocht wordt naar ondersteuningsmogelijkheden. Vele partners zoals de omliggende gemeentes, OCMW’s, Huizen van het Kind en nog vele andere organisaties binnen de regio Noord-Limburg hebben zich achter het project geschaard. Hierdoor wordt de opvolging en begeleiding tijdens en na de zwangerschap gewaarborgd en reikt de begeleiding veel verder dan enkel binnen de ziekenhuismuren.
ο Φ KDO (of Kinderen & drugverslaafde ouders, MSOC Gent) is een vrijwillig en laagdrempelig project voor (ex-)drugverslaafde ouders met jonge kinderen en zwangere vrouwen. Zij bieden een luisterend oor en hulp op maat van de cliënt. Door middel van huisbezoeken benaderen ze de cliënt in hun eigen leefomgeving en zoeken ze samen naar antwoorden op vragen over opvoeding, zwangerschap en druggebruik.
ο Φ Tipi (De Kiem) is een apart woonhuis vlakbij de Therapeutische Gemeenschap (TG) van De Kiem waar zwangere vrouwen en verslaafde moeders met hun kinderen tot ongeveer 6 jaar terecht kunnen. Ook alleenstaande vaders met jonge kinderen kunnen er opgenomen worden. In de Tipi kunnen deze vrouwen (of mannen) de zorg voor zichzelf (hun drugproblematiek) en de zorg voor hun kind(eren) combineren. Overdag volgen zij het programma in de TG en ’s avonds, op woensdagnamiddag en in de weekends, dragen ze zelf de zorg voor hun kind(eren). De begeleiding in de Tipi omvat onder meer wekelijkse groepsgesprekken met medebewoners (o.a. over opvoeding en ouderschap) infosessies, een individuele opvolging en handelingsplanning en een medische en pedagogische opvolging van de kinderen.
ο Φ Het Ambulant Centrum in Geraardsbergen (De Kiem) richt zich meer specifiek tot druggebruikende ouders met kinderen. Ook toekomstige ouders behoren tot de doelgroep alsook ouders die nog niet of onvoldoende de toegang tot de hulpverlening hebben gevonden. Tijdens gesprekken die zowel in het centrum als aan huis kunnen doorgaan, wordt er gewerkt op de verschillende levensdomeinen en is het creëren van een stabiel en veilig opvoedingsklimaat het uitgangspunt. Ook in de andere ambulante centra van De Kiem (Gent, Ronse, Ninove en Dendermonde) is er aandacht voor druggebruikende ouders.
ο Φ DoDo (Kompas vzw) is een project voor (ongeboren) kinderen (0-3 jaar) met drugafhankelijke ouders. DoDo ondersteunt de prenatale zorg en wenst de ontplooiingskansen van de kinderen te bevorderen door de gezinnen zo vroeg mogelijk te ondersteunen. DoDo heeft een aanbod op drie niveaus: Informatie, verkenning en advies, casemanagement met partners en aanklampend mobiel werken waarbij de interventies worden afgestemd op de noden, bronnen en mogelijkheden van het gezin.
ο Φ KiDO (MSOC Oostende) biedt op proactieve wijze in multidisciplinair teamverband contextbegeleiding aan (ex-) gebruikende ouders met hun jonge kinderen. Ze bieden outreachende, geïntegreerde en intensieve begeleidingen aan.
